Św. Szczepana, Pierwszego Męczennika
Wsp. Oktawa Bożego Narodzenia
«Wczoraj obchodziliśmy pamiątkę doczesnych narodzin wiecznego Króla, dzisiaj czcimy pamiątkę narodzin dla nieba Jego Męczennika. Wczoraj narodził się Chrystus w pieluszki owinięty, dzisiaj Szczepan został przezeń obleczony szatą nieśmiertelności. Wczoraj ciasny żłóbek przyjął Bożą Dziecinę, dzisiaj bezmiar nieba ogarnął zwycięskiego Szczepana. Szczepan wstąpił do nieba wśród kamienujących go Żydów, ponieważ Jezus zstąpił na ziemię wśród śpiewających Aniołów». (św. Fulgencjusz).
Umęczonym za wiarę Kościół nadaje tytuł martyr, co znaczy świadek. Święty Szczepan był pierwszym z wielkiej liczby męczenników, którzy oddając swe życie za Chrystusa, świadczyli o prawdziwości Jego posłannictwa i Jego nauki. Święty Szczepan był jednym z siedmiu diakonów, których apostołowie powołali do opieki nad biednymi chrześcijanami w gminie jerozolimskiej. Pomagał on również w głoszeniu Ewangelii, a Bóg potwierdził jego przepowiadanie cudami. Powodzenie jego działalności spowodowało aresztowanie, proces przed Sanhedrynem i ukamienowanie w kilka lat po śmierci pana Jezusa (prawdopodobnie zima 36/37 r.). Między okolicznościami śmierci świętego Szczepana i Pana Jezusa dostrzegamy wzruszające podobieństwa. Liturgia podkreśla szczególnie miłość nieprzyjaciół.
Imię świętego Szczepana, które znaczy «Uwieńczony», wymienia się w kanonie Mszy świętej.
Suplement: Objaśnienia Ewangelii
Introit
Introitus
Ps 118:23; 118:86; 118:23
Zasiedli możni i zmówili się przeciw mnie, niesłusznie mię prześladują. Ty wspomóż mnie, Panie, Boże mój, gdyż Twój sługa przestrzegał Twych przykazań.
Ps 118:1
Błogosławieni, których droga jest niepokalana, którzy postępują zgodnie z prawem Pana.
Chwała Ojcu…
Zasiedli możni i zmówili się przeciw mnie, niesłusznie mię prześladują. Ty wspomóż mnie, Panie, Boże mój, gdyż Twój sługa przestrzegał Twych przykazań.
Ps 118:23; 118:86; 118:23
Sedérunt príncipes, et advérsum me loquebántur: et iníqui persecúti sunt me: ádjuva me, Dómine, Deus meus, quia servus tuus exercebátur in tuis justificatiónibus.
Ps 118:1
Beati immaculáti in via, qui ámbulant in lege Dómini,
Glória Patri…
Sedérunt príncipes, et advérsum me loquebántur: et iníqui persecúti sunt me: ádjuva me, Dómine, Deus meus, quia servus tuus exercebátur in tuis justificatiónibus.
Kolekta
Oratio
Daj nam, prosimy Cię, Panie, naśladować to, co czcimy, i nauczyć się miłować także nieprzyjaciół; obchodzimy bowiem narodziny dla nieba Świętego, który umiał nawet za prześladowców modlić się do Pana naszego Jezusa Chrystusa, Syna Twojego:
Który z Tobą…
Da nobis, quǽsumus, Dómine, imitári quod cólimus: ut discámus et inimícos dilígere; quia ejus inventiónem celebrámus, qui novit étiam pro persecutóribus exoráre Dóminum nostrum Jesum Christum, Fílium tuum:
Qui tecum…
Kolekta Wspomnienia
Commemoratio Oratio
W Oktawie Narodzenia
Dozwól, prosimy Cię, wszechmogący Boże, aby nowe narodzenie się w ciele Jednorodzonego Syna Twego wyzwoliło nas z jarzma grzechu, w którym nas trzyma dawna niewola.
Przez tegoż Pana…
Pro Octava Nativitatis
Concéde, quǽsumus, omnípotens Deus: ut nos Unigéniti tui nova per carnem Natívitas líberet; quos sub peccáti jugo vetústa sérvitus tenet.
Per eúndem…
Lekcja
Lectio
Czytanie z Dziejów Apostolskich.
Dz 6:8-10; 7:54-59
Lekcja kreśli obraz idealnej śmierci chrześcijanina, podobnego we wszystkim do swego Mistrza. Chrystus został skazany na śmierć, ponieważ zapowiedział, że zasiądzie na prawicy Bożej. Św. Szczepan został skazany, ponieważ świadczył, że to widzi.
W one dni: Szczepan, pełen łaski i męstwa, czynił cuda i znaki wielkie wśród ludu. Toteż wystąpili niektórzy z synagogi zwanej Wyzwoleńców, Cyrenejczyków i Aleksandryjczyków, i tych, którzy byli z Cylicji i Azji, aby rozprawiać ze Szczepanem. A nie mogli oprzeć się mądrości i Duchowi, z jakim mówił. A słuchając tego, gniewem zawrzały ich serca i zgrzytali zębami na niego. A będąc pełen Ducha Świętego i patrząc w niebo Szczepan ujrzał chwałę Bożą i Jezusa stojącego po prawicy Bożej. I rzekł: «Oto widzę niebiosa otwarte i Syna Człowieczego, stojącego na prawicy Bożej». A krzycząc głosem wielkim, zatkali sobie uszy i wszyscy razem rzucili się na niego. I wyrzuciwszy go z miasta, kamienowali, a świadkowie złożyli szaty swoje u stóp młodzieńca, zwanego Szawłem. I kamienowali Szczepana, który modlił się, mówiąc: «Panie Jezu, przyjmij ducha mojego». A padłszy na kolana, wołał głosem wielkim, mówiąc: «Panie, nie policz im tego grzechu». A gdy to powiedział, zasnął w Panu.
Léctio Actuum Apostolórum
Act 6:8-10; 7:54-59
In diebus illis: Stéphanus plenus grátia et fortitúdine, faciébat prodígia et signa magna in pópulo. Surrexérunt autem quidam de synagóga, quæ appellátur Libertinórum, et Cyrenénsium, et Alexandrinórum, et eórum, qui erant a Cilícia et Asia, disputántes cum Stéphano: et non póterant resístere sapiéntiæ et Spirítui, qui loquebátur. Audiéntes autem hæc, dissecabántur córdibus suis, et stridébant déntibus in eum. Cum autem esset Stéphanus plenus Spíritu Sancto, inténdens in cœlum, vidit glóriam Dei, et Jesum stantem a dextris Dei. Et ait: Ecce, vídeo cœlos apértos, et Fílium hóminis stantem a dextris Dei. Exclamántes autem voce magna continuérunt aures suas, et ímpetum fecerunt unanímiter in eum. Et ejiciéntes eum extra civitatem, lapidábant: et testes deposuérunt vestiménta sua secus pedes adolescéntis, qui vocabátur Saulus. Et lapidábant Stéphanum invocántem et dicéntem: Dómine Jesu, súscipe spíritum meum. Pósitis autem génibus, clamávit voce magna, dicens: Dómine, ne státuas illis hoc peccátum. Et cum hoc dixísset, obdormívit in Dómino.
Graduał
Graduale
Ps 118:23; 118:86
Zasiedli możni i zmówili się przeciw mnie, niesłusznie mię prześladują.
Ps 6:5
Ty wspomóż mnie, Panie, Boże mój, przez miłosierdzie Twoje mnie wybaw. Alleluja, alleluja.
Dz 7:56
℣. Widzę niebiosa otwarte i Jezusa stojącego po prawicy mocy Bożej. Alleluja.
Ps 118:23; 118:86
Sedérunt príncipes, et advérsum me loquebántur: et iníqui persecúti sunt me.
Ps 6:5
Adjuva me, Dómine, Deus meus: salvum me fac propter misericórdiam tuam.
Allelúja, allelúja.
Act 7:56
℣. Vídeo cœlos apértos, et Jesum stantem a dextris virtútis Dei. Allelúja.
Ewangelia
Evangelium
Ciąg dalszy ☩ Ewangelii świętej według Mateusza.
Mt 23:34-39
Onego czasu: Mówił Jezus do uczonych w Piśmie i faryzeuszy: «Oto ja posyłam do was proroków i mędrców i uczonych w Piśmie, a wielu z nich zabijecie i ukrzyżujecie, a innych ubiczujecie w synagogach waszych i będziecie ścigali z miasta do miasta, aż spadnie na was krew wszystkich sprawiedliwych, która rozlana jest na ziemi, od krwi sprawiedliwego Abla aż do krwi Zachariasza, syna Barachiaszowego, którego zabiliście między świątynią a ołtarzem. Zaprawdę powiadam wam, spadnie to wszystko na to plemię. O, Jeruzalem, Jeruzalem, które zabijasz proroków i kamienujesz tych, którzy są do ciebie posłani. Ilekroć chciałem zgromadzić synów twoich, jako kokosz zgromadza pisklęta swe pod skrzydła, a nie chciałoś! Oto zostanie wam dom wasz pusty. Albowiem powiadam wam: nie ujrzycie mnie odtąd, aż powiecie: Błogosławiony, który przybywa w imię Pańskie».
Sequéntia ☩ sancti Evangélii secundum Matthǽum
Matt 23:34-39
In illo témpore: Dicébat Jesus scribis et pharisǽis: Ecce, ego mitto ad vos prophétas, et sapiéntes, et scribas, et ex illis occidétis et crucifigétis, et ex eis flagellábitis in synagógis vestris, et persequémini de civitáte in civitátem: ut véniat super vos omnis sanguis justus, qui effúsus est super terram, a sánguine Abel justi usque ad sánguinem Zacharíæ, filii Barachíæ, quem occidístis inter templum et altáre. Amen, dico vobis, vénient hæc ómnia super generatiónem istam. Jerúsalem, Jerúsalem, quæ occídis prophétas, et lápidas eos, qui ad te missi sunt, quóies vólui congregáre fílios tuos, quemádmodum gallína cóngregat pullos suos sub alas, et noluísti? Ecce, relinquétur vobis domus vestra desérta. Dico enim vobis, non me vidébitis ámodo, donec dicátis: Benedíctus, qui venit in nómine Dómini.
Antyfona na Ofiarowanie
Offertorium
Dz 6:5; 7:59
Słowami św. Szczepana ofiarujemy Bogu naszą duszę i całe nasze życie.
Wybrali Apostołowie diakonem Szczepana, męża pełnego wiary i Ducha Świętego, ukamienowali go zaś żydzi modlącego się i mówiącego: Panie Jezu, przyjmij ducha mojego, alleluja.
Act 6:5; 7:59
Elegérunt Apóstoli Stéphanum Levítam, plenum fide et Spíritu Sancto: quem lapidavérunt Judæi orántem, et dicéntem: Dómine Jesu, áccipe spíritum meum, allelúja.
Sekreta
Secreta
Przyjmij, o Panie, dary, które Ci składamy obchodząc pamiątkę Twoich Świętych, a jak męczeństwo zapewniło im chwałę, tak niech nasze oddanie się Tobie przywróci nam niewinność.
Przez Pana…
Súscipe, Dómine, múnera pro tuórum commemoratióne Sanctórum: ut, sicut illos pássio gloriósos effécit; ita nos devótio reddat innócuos.
Per Dominum…
Sekreta Wspomnienia
Commemoratio Secreta
W Oktawie Narodzenia
Uświęć, Panie, złożone dary przez nowe narodzenie Jedynego Syna Twojego i oczyść nas ze zmazy naszych grzechów.
Przez tegoż Pana…
Pro Octava Nativitatis
Obláta, Dómine, múnera, nova Unigéniti tui Nativitáte sanctífica: nosque a peccatórum nostrorum máculis emúnda.
Per eúndem…
Prefacja
Prefatio
Prefacja o Bożym Narodzeniu
Zaprawdę godne to i sprawiedliwe, słuszne i zbawienne, abyśmy zawsze i wszędzie Tobie składali dziękczynienie, Panie, Ojcze święty, wszechmogący, wieczny Boże:
Albowiem przez tajemnicę wcielonego Słowa zajaśniał oczom naszej duszy nowy blask Twojej światłości, abyśmy poznając Boga w widzialnej postaci, zostali przezeń porwani do umiłowania rzeczy niewidzialnych.
Przeto z Aniołami i Archaniołami, z Tronami i Państwami oraz ze wszystkimi hufcami wojska niebieskiego śpiewamy hymn ku Twej chwale, wołając bez końca:
de Nativitate Domini
Vere dignum et justum est, æquum et salutáre, nos tibi semper et ubíque grátias ágere: Dómine sancte, Pater omnípotens, ætérne Deus: Quia per incarnáti Verbi mystérium nova mentis nostræ óculis lux tuæ claritátis infúlsit: ut, dum visibíliter Deum cognóscimus, per hunc in invisibílium amorem rapiámur. Et ídeo cum Angelis et Archángelis, cum Thronis et Dominatiónibus cumque omni milítia cæléstis exércitus hymnum glóriæ tuæ cánimus, sine fine dicéntes.
Antyfona na Komunię
Communio
Dz 7:56; 7:59-60
Św. Szczepan widział Pana Jezusa po prawicy Bożej. Pan Jezus ukryty pod postaciami sakramentalnymi pozwala nam kosztować słodyczy Jego obecności.
Widzę niebiosa otwarte i Jezusa stojącego po prawicy mocy Bożej. Panie Jezu, przyjmij ducha mojego i nie policz im tego grzechu.
Act 7:55; 7:58; 7:59
Vídeo cœlos apértos, et Jesum stantem a dextris virtútis Dei: Dómine Jesu, accipe spíritum meum, et ne státuas illis hoc peccátum.
Pokomunia
Postcommunio
Przyjęty Sakrament niechaj nas wspomaga, o Panie, i za wstawiennictwem św. Szczepana, Twojego Męczennika, niech nam zapewni Twą ustawiczną opiekę.
Przez Pana…
Auxiliéntur nobis, Dómine, sumpta mystéria: et, intercedénte beáto Stéphano Mártyre tuo, sempitérna protectióne confírment.
Per Dominum…
Pokomunia Wspomnienia
Commemoratio Postcommunio
W Oktawie Narodzenia
Wszechmogący Boże, narodzony dzisiaj Zbawiciel świata przywrócił nam synostwo Boże; spraw, prosimy, aby nam udzielił daru nieśmiertelności:
Który z Tobą…
Pro Octava Nativitatis
Præsta, quǽsumus, omnípotens Deus: ut natus hodie Salvátor mundi, sicut divínæ nobis generatiónis est auctor; ita et immortalitátis sit ipse largítor:
Qui tecum…