Nowe życie

Wskutek grzechu pierwszych rodziców przychodzimy na świat bez życia nadprzyrodzonego. Otrzymujemy je w sakramencie Chrztu. Sakrament ten daje nam łaskę uświęcającą, czyni nas dziećmi Bożymi i członkami Kościoła Chrystusowego. Chrzest to nasza «Pascha», przejście ze stanu śmierci duchowej do życia, z niewoli szatana do wolności dzieci Bożych.

Obmycie wodą w słowie żywota

Znak sakramentalny Chrztu stanowi polanie wodą (lub zanurzenie w niej) i słowa: «Ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego». Woda jest symbolem czystości. Chrzest oczyszcza duszę z grzechu pierworodnego i wszystkich grzechów osobistych. Woda jest również symbolem śmierci (potop, śmierć Egipcjan w Morzu Czerwonym, powódź), a także symbolem życia (rzeka rajska). Przyjmujący Chrzest symbolicznie bierze udział w śmierci i zmartwychwstaniu Chrystusa. Umiera dla grzechu i rozpoczyna nowe życie dla Boga, które będzie trwało wiecznie. Przy Chrzcie uroczystym używa się wody poświęconej w Wielką Noc Zmartwychwstania Chrystusa. Czytania i modlitwy Wigilii Wielkanocnej pomagają zrozumieć związek Chrztu z tajemnicą Zmartwychwstania.

Niezatarte znamię

Na Chrzcie świętym Chrystus wyciska na duszy niezatarte znamię, tzw. «charakter», który przeznacza ochrzczonego do służby Bożej. Dzięki temu charakterowi wierni mogą współofiarować z kapłanem Mszę św. i przyjmować inne sakramenty. Nawet jeżeli ochrzczony utraci łaskę uświęcającą, charakter sakramentalny pozostaje w jego duszy i stanowi podstawę do odrodzenia się w sakramencie Pokuty.

Szafarz chrztu

Zwykłym szafarzem Chrztu uroczystego jest biskup i kapłan. Na zlecenie biskupa lub proboszcza może udzielić Chrztu uroczystego również diakon. Jeżeli dziecku lub człowiekowi dorosłemu pragnącemu Chrztu grozi śmierć, może i powinien ochrzcić każdy człowiek. Winien on obudzić intencję wykonania tego, co czyni Kościół, zaczerpnąć wody naturalnej i polewając nią głowę chrzczonego w ten sposób, aby spłynęła po czole, wypowiedzieć równocześnie słowa : «N., ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego». Przy najbliższej okazji należy się postarać o uzupełnienie obrzędów Chrztu przez kapłana.

Święty patron

Ponieważ chrześcijanin otrzymuje na Chrzcie nowe życie, nadaje mu się imię świętego, który będzie jego opiekunem i wzorem do naśladowania. Nie wypada dzieciom Bożym nadawać imion pogańskich.

Rodzice chrzestni

Od najdawniejszych czasów kandydata do Chrztu przedstawiali biskupowi chrześcijanie, którzy ręczyli za szczerość jego zamiarów i zobowiązywali się czuwać nad nim po Chrzcie św. Zwyczaj ten dał początek instytucji rodziców chrzestnych, którzy podają niemowlę do Chrztu i w jego imieniu składają wyznanie wiary. Rodzicami chrzestnymi mogą być katolicy, którzy ukończyli czternasty rok życia. Nie mogą spełniać tego obowiązku heretycy i schizmatycy oraz publiczni grzesznicy. Ponieważ Chrzest jest narodzeniem się do nowego życia, między chrześcijaninem i rodzicami chrzestnymi powstaje duchowe pokrewieństwo. Rodzice chrzestni mają obowiązek starać się o to, aby ochrzczony otrzymał wychowanie i zachowywał w swoim życiu przyrzeczenia, które złożyli w jego imieniu.

OBRZĘDY CHRZTU DZIECI

Obrzędy Chrztu dziecka są skrótem obrzędów, które w pierwszych wiekach Kościoła były rozłożone na okres przygotowania do Chrztu św., czyli tzw. katechumenatu. Trwało ono około trzech lat. Gdy katechumen poznał zasady wiary i dawał dowody szczerego nawrócenia, z początkiem W. Postu zapisywano go na listę «wybranych» do Chrztu św. W czasie W. Postu katechumeni byli kilkakrotnie wzywani na tzw. skrutynia, w czasie których odprawiano nad nimi egzorcyzmy i inne obrzędy wstępne. W toku «wielkiego skrutynium» w środę po czwartej niedzieli W. Postu przekazywano im symbol wiary: Wierzę w Boga i modlitwę Pańską: «Ojcze nasz». W Wielką Sobotę rano katechumeni wyrzekali się szatana i otrzymywali namaszczenie olejem świętym. Wreszcie w ciągu Wigilii Wielkanocnej przyjmowali sakramenty: Chrztu, Bierzmowania i Eucharystii.

PRZY DRZWIACH KOŚCIOŁA

Przyjęcie do katechumenatu i skrutynia wstępne

Ponieważ dziecko nie ochrzczone nie jest członkiem Kościoła, rodzice chrzestni zatrzymują się z nim przed drzwiami świątyni i oczekuję kapłana.

Przedstawienie kandydatów do chrztu

Kapłan pozdrawia obecnych i zadaje pytania, na które odpowiadają rodzice chrzestni:

K. Jak ci na imię?
R. N.
K. N., czego żądasz od Kościoła Bożego?
R. Wiary.
K. Co daje ci wiara?
R. Życie wieczne.
K. Jeżeli przeto chcesz osiągnąć życie wieczne, zachowuj przykazania: Będziesz miłował Pana Boga twego z całego serca swego, z całej duszy swojej i ze wszystkich myśli swoich, a bliźniego swego jak siebie samego.

Tchnienie

Kapłan trzykrotnie tchnie na dziecko, po czym mówi:

Odstąp od niego, duchu nieczysty, i ustąp przed Duchem Świętym Pocieszycielem,

Naznaczenie krzyżem

Wierny ma być wyznawcę nauki Chrystusa ukrzyżowanego. Kapłan dużym palcem robi znak krzyża na czole i piersiach dziecka.

Weźmij znak Krzyża na czo ☩ le i na ser ☩ cu, przyjmij wiarę w naukę z nieba i tak postępuj w życiu, abyś mógł odtąd być świątynią Bożą.
Módlmy się. Prosimy Cię, Panie, wysłuchaj łaskawie modły nasze, i nieustanną Swą mocą ochraniaj tego wybrańca Swego N. naznaczonego Krzyżem Pańskim, aby wiernie zachowując zaczątki uczestnictwa w wielkiej chwale Twojej przez wypełnianie Twoich przykazań zasłużył na chwalę odrodzenia. Przez Chrystusa, Pana naszego.
℟. Amen.

Pierwsze włożenie ręki

Włożenie ręki oznacza, że Bóg bierze dziecko pod swoją szczególną opiekę i udziela mu błogosławieństwa.

Kapłan wkłada rękę na głowę dziecka, a następnie, trzymając ją wyciągniętą, mówi:

Módlmy się. Wszechmogący, wieczny Boże, Ojcze Pana naszego Jezusa Chrystusa, wejrzyj łaskawie na tego sługę Swego N., którego raczyłeś powołać do zaczątków wiary. Oddal od niego wszelką ślepotę serca. Zerwij wszystkie więzy szatańskie, którymi był skrępowany. Otwórz mu, Panie, bramę ojcowskiej dobroci Swojej, aby znakiem Twej mądrości naznaczony uniknął skażenia wszelką pożądliwością, a pociągnięty wdziękiem Twych przykazań, z radością służył Ci w Kościele Twoim i z każdym dniem postępował w dobrym. Przez tegoż Chrystusa, Pana naszego.
℟. Amen.

Poświęcenie soli

Jeżeli sól nie jest poświęcona, kapłan odmawia nad nią egzorcyzm po łacinie.

Podanie soli

Sól zachowuje pokarmy od zepsucia i nadaje im smak. Jest symbolem wytrwałości i mądrości, która smakuje we wiedzy Bożej.

Kapłan podaje dziecku szczyptę soli, mówiąc:

N., weźmij sól mądrości. Niechaj ci zjedna przebaczenie na życie wieczne.
R. Amen.
K. Pokój z tobą.
R. I z duchem twoim.
Módlmy się. Boże ojców naszych, Boże, źródło wszelkiej prawdy, błagamy Cię pokornie, abyś miłościwie raczył wejrzeć na tego sługę Swego N., który po raz pierwszy kosztuje poświęconej soli. Nie daj mu dłużej łaknąć, lecz nasyć go obficie pokarmem z nieba, aby zawsze pałał gorliwością, cieszył się nadzieją, i Tobie wytrwale służył. Prosimy Cię, Panie, doprowadź go do obmycia w zdroju odrodzenia, aby z wiernymi Twoimi zasłużył na osiągnięcie obiecanej przez Ciebie nagrody wiecznej. Przez Chrystusa, Pana naszego.
℟. Amen.

Wyklęcie złego ducha

Wielkie skrutynium

Kapłan nakazuje szatanowi, aby się oddalił od wybrańca Bożego:

Zaklinam cię, duchu nieczysty, w imię Ojca ☩ i Syna ☩ i Ducha ☩ Świętego, abyś wyszedł i oddalił się od tego sługi Bożego. Ten sam ci to rozkazuje, przeklęty potępieńcze, który chodził po morzu i podał rękę tonącemu Piotrowi. Przeklęty szatanie, poznaj wyrok na ciebie wydany i oddaj cześć Bogu żywemu i prawdziwemu, oddaj cześć Jezusowi Chrystusowi, Synowi Jego, i Duchowi Świętemu oddal się od tego sługi Bożego N., ponieważ Bóg i Pan nasz Jezus Chrystus raczył go powołać do Swej świętej łaski, błogosławieństwa i zdroju Chrztu św.

Powtórne naznaczenie krzyżem

Kapłan robi znak krzyża na czole dziecka:

A tego znaku Krzyża ☩ świętego, który kreślimy na jego czole, ty, duchu potępiony, nie waż się nigdy zbezcześcić. Przez tegoż Chrystusa, Pana naszego.
℟. Amen.

Drugie włożenie ręki

Kapłan powtórnie wkłada rękę na głowę dziecka, a następnie trzymając ją wyciągniętą, mówi:

Módlmy się. Panie, Ojcze święty, wszechmogący, wieczny Boże, Twórco światłości i prawdy, błagam odwieczną sprawiedliwą dobroć Twoją za sługą Twoim N.: racz go oświecić światłością wiedzy Swojej; oczyść go i uświęć, daj mu wiedzę prawdziwą, aby stawszy się godnym łaski Chrztu Twojego żywił w sobie nadzieję niewzruszoną, sąd prawdziwy, naukę świętą. Przez Chrystusa, Pana naszego.
℟. Amen.

WPROWADZENIE DO KOŚCIOŁA

Wprowadzenie dziecka do świątyni jest symbolem wprowadzenia go do ustanowionej przez Chrystusa społeczności Kościoła świętego.

Kapłan kładzie na dziecko koniec stuły i mówi:

N., wejdź do kościoła Bożego, abyś miał udział z Chrystusem w życiu wiecznym.
℟. Amen.

Odmawianie wyznania wiary i Modlitwy Pańskiej

Wierzę w Boga jest normą wiary, a Ojcze nasz wzorem modlitwy chrześcijańskiej. Rodzice chrzestni odmawiają je głośno razem z kapłanem w imieniu dziecka.

K. Mówcie głośno Wyznanie wiary.

Rodzice chrzestni:

Wierzę w Boga, Ojca wszechmogącego, Stworzyciela nieba i ziemi. I w Jezusa Chrystusa, Syna Jego jedynego, Pana naszego, który się począł z Ducha Świętego, narodził się z Maryi Panny, umęczon pod Ponckim Piłatem, ukrzyżowan, umarł i pogrzebion; zstąpił do piekieł; trzeciego dnia zmartwychwstał; wstąpił na niebiosa; siedzi na prawicy Boga Ojca wszechmogącego; stamtąd przyjdzie sądzić żywych i umarłych. Wierzę w Ducha Świętego; święty Kościół powszechny; Świętych obcowanie; grzechów odpuszczenie; ciała zmartwychwstanie, żywot wieczny. Amen.

K. Mówcie Modlitwę Pańską.

Rodzice chrzestni:

Ojcze nasz, któryś jest w niebie, święć się imię Twoje. Przyjdź królestwo Twoje. Bądź wola Twoja, jako w niebie; tak i na ziemi. Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj. I odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom. I nie wódź nas na pokuszenie, ale nas zbaw ode złego. Amen.

U WEJŚCIA DO CHRZCIELNICY

Ostatnie skrutynium

Powtórne wyklęcie złego ducha

Zaklinam cię, duchu nieczysty, w Imię Boga ☩ Ojca wszechmogącego i w Imię ☩ Jezusa Chrystusa, Pana i Sędziego naszego, i w mocy Ducha ☩ Świętego, abyś wyszedł z tego stworzenia boskiego N., które Pan nasz raczył powołać do swego świętego Kościoła, aby zostało świętym Boga żywego i mieszkaniem Ducha Świętego. Przez tegoż Chrystusa, Pana naszego, który przyjdzie sądzić żywych i umarłych i świat przez ogień.
℟. Amen.

Otwarcie uszu

Kapłan powtarza gest Zbawiciela. Dotyka uszu dziecięcia i mówi: «Effeta, to znaczy: Otwórz się».

Następnie dotykając nozdrzy, mówi:

Abyś mógł odczuć woń Bożej słodyczy. Ty zaś uchodź, szatanie; zbliża się bowiem sąd Boży.

Wyrzeczenie się złego ducha

W imieniu dziecka rodzice chrzestni uroczyście wyrzekają się szatana.

K. N., czy odrzekasz się ducha złego?
R. Odrzekam.
K. Czy odrzekasz się wszystkich spraw jego?
R. Odrzekam.
K. Czy odrzekasz się wszelkiej pychy jego?
R. Odrzekam.
K. Namaszczę cię olejem zbawienia.

Namaszczenie olejem katechumenów

Życie chrześcijańskie jest walką z szatanem. Namaszczenie jest symbolem siły duchowej, którą daje Chrzest święty. Kapłan namaszcza piersi i plecy dziecka olejem katechumenów, mówiąc:

Namaszczam cię ☩ olejem zbawienia w Chrystusie Jezusie, ☩ Panu naszym, abyś miał życie wieczne. ℟. Amen.	Ego te linio ☩ oleo salutis in Christo Iesu, ☩ Domino nostro, ut habeas vitam aeternam. ℟. Amen.

W CHRZCIELNICY

Wyznanie wiary

Kapłan zmienia stułę fioletową na białą i odbiera wyznanie wiary, które rodzice chrzestni składają w imieniu dziecka:

K. N., czy wierzysz w Boga, Ojca wszechmogącego, Stworzyciela nieba i ziemi?
R. Wierzę.
K. Czy wierzysz w Jezusa Chrystusa, Syna Jego jedynego, Pana naszego, narodzonego i umęczonego?
R. Wierzę.
K. Czy wierzysz i w Ducha Świętego, święty Kościół powszechny, Świętych obcowanie, grzechów odpuszczenie, ciała zmartwychwstanie i żywot wieczny?
R. Wierzę.

UDZIELENIE CHRZTU

Kapłan pyta:

N., czy chcesz być ochrzczony?
R. Chcę.

Dorośli katechumeni wchodzili do sadzawki chrzcielnej i zanurzali się w niej na znak śmierci z Chrystusem, po czym wynurzali się na znak udziału w Jego zmartwychwstaniu.
Obecnie rodzice chrzestni trzymają dziecko nad chrzcielnicą, a kapłan trzykrotnie polewa jego głowę wodą, mówiąc:

N., JA CIEBIE CHRZCZĘ, W IMIĘ OJ ☩ CA I SY ☩ NA I DUCHA ☩ ŚWIĘTEGO.	N., EGO TE BAPTIZO, IN NOMINE PA ☩ TRIS, ET FI ☩ LII, ET SPIRITUS ☩ SANCTI.

Namaszczenie krzyżmem świętym

Imię Chrystus pochodzi od greckiego wyrazu «chrisma» — namaszczenie. Przez Chrzest nowy wyznawca staje się drugim Chrystusem i uczestniczy w kapłańskiej godności Zbawiciela. Namaszczenie Krzyżmem przypomina tę godność nowo ochrzczonego.

Kapłan zapowiada namaszczenie:

Bóg wszechmogący, Ojciec Pana naszego Jezusa Chrystusa, który cię odrodził z wody i z Ducha Świętego oraz udzielił ci odpuszczenia wszystkich grzechów, niechaj cię namaści Krzyżmem zbawienia w Chrystusie Jezusie, Panu naszym.

Kapłan namaszcza szczyt głowy dziecka Krzyżmem świętym wypowiadając po łacinie powyższą formułę, po czym dodaje:

Pokój z tobą.
℟. I z duchem twoim.

Biała szata

Kapłan nakłada na dziecko białą szatę lub kawałek białego płótna, symbol łaski uświęcającej, i mówi:

Weźmij szatę białą i donieś ją nieskalaną przed trybunał Pana naszego Jezusa Chrystusa, abyś miał życie wieczne.
℟. Amen.

Płonąca świeca

Kapłan podaje rodzicom chrzestnym płonącą świecę, symbol życia chrześcijańskiego. Jak panny mądre z przypowieści ewangelicznej, tak nowo ochrzczony powinien przez całe życie strzec płomienia życia Bożego oczekując powrotu Oblubieńca.

Weźmij świecę płonącą i nienagannie strzeż Chrztu swojego, zachowuj przykazania Boże, abyś, gdy Pan przybędzie na gody, mógł wyjść na jego spotkanie ze wszystkimi Świętymi w przybytku niebieskim i żył na wieki wieków.
℟. Amen.

Pożegnanie

Kapłan żegna nowo ochrzczonego życzeniem:

N., idź w pokoju, a Pan niech będzie z tobą.

Od dorosłych katechumenów wymaga się przed Chrztem świętym znajomości prawd wiary i zasad życia chrześcijańskiego. Bezpośrednio po Chrzcie otrzymują oni sakramenty: Bierzmowania i Eucharystii. Dziecko ochrzczone winno otrzymać należyte pouczenie o prawdach Bożych po dojściu do używania rozumu. Powinno wówczas osobiście odnowić przyrzeczenia złożone na Chrzcie świętym i przyjąć dalsze sakramenty «wtajemniczenia», chrześcijańskiego: Eucharystię i Bierzmowanie. Obowiązkiem rodziców jest zapewnić dziecku chrześcijańskie wychowanie. W razie ich braku lub zaniedbania obowiązek ten ciąży na rodzicach chrzestnych.
Uroczyste odnowienie przymierza Chrztu świętego odbywa się co roku w czasie Wigilii Wielkanocnej.

Modlitwa rodziców dziecka po chrzcie

Boże, Ojcze wszelkiego życia, wejrzyj miłościwie na to dziecko, które nam dałeś. Z nas narodzone na życie ziemskie, odrodziło się w Tobie «z wody i Ducha świętego» na życie wieczne. Niech łaska uświęcająca ogarnie je, przeniknie i przemieni na dziecko Twoje. Obdarz tę duszę wiarą, nadzieją i miłością; spraw, by wzrastając w łasce i mądrości, rozkwitła kiedyś dobrymi uczynkami i stała się godna wejścia do Twoich przybytków w ojczyźnie niebieskiej. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.

Modlitwa w rocznicę chrztu

Boże w Trójcy Jedyny, dziękuję Ci za to, że już w dzieciństwie obdarzyłeś mnie łaską Chrztu świętego. Wyrwałeś mnie z mocy ciemności i przeniosłeś do królestwa umiłowanego Syna Twojego, udzieliłeś mi łaski uświęcającej i uczyniłeś mnie Swoim dzieckiem. Chcę dzisiaj odnowić przyrzeczenia złożone przy Chrzcie świętym w moim imieniu. Wierzę we wszystko, co święty Kościół katolicki podaje do wierzenia. Wyrzekam się szatana i wszystkich jego spraw, a oddaję się na nowo Zbawicielowi mojemu Jezusowi Chrystusowi, aby wolę Jego wiernie wypełniać. Postanawiam mocno zachowywać przykazania Twoje i Twojego Kościoła. Spraw, Panie, abym wiernie Ci służył i z każdym dniem postępował w dobrym. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.