(1) Jak Syn Boży, druga Osoba Trójcy św. rzeczywiście zstąpił z nieba na ziemię, tak samo rzeczywiście zstąpił i Duch Święty na Apostołów i na cały Kościół św., z tą jednak różnicą, że Syn Boży przyjął prawdziwą naturę ludzką, stał się człowiekiem, a Duch Św. przyjął tylko widzialną, przemijającą postać ognistych języków. Duch Św. jest trzecią Osobą Trójcy św., Bogiem prawdziwym. Jedynym z Bogiem Ojcem i z Bogiem Synem; pochodzi od Ojca i Syna, równy we wszystkiem i Ojcu i Synowi. I zstąpił w dniu dzisiejszym na Apostołów i uczniów, a tem samem na Kościół św. i uczynił sobie w nim mieszkanie, według tej obietnicy P. Jezus: «A ja prosić będę Ojca, a innego Pocieszyciela da wam, aby z wami mieszkał na wieki ... u was mieszkać będzie i w was będzie.»

(2) Duch Św. jest przede wszystkiem Ożywicielem, dającym życie naprzód całemu Kościołowi Bożemu, a następnie w tymże Kościele Bożym poszczególnym wiernym Chrystusowym. Co do Kościoła Bożego, to w podobny sposób jak na początku «utworzył Pan Bóg człowieka z mułu ziemi i natchnął w oblicze jego dech żywota, i stał się człowiek w duszę żyjącą,» tak Chrystus Panu tworzył ciało Kościoła z Apostołów, uczniów i wiernych i tchnął w nie życie nadprzyrodzone, dając mu Ducha Św. I jak Chrystus Pan, raz przybrawszy na się naturę ludzką, już na wieki jej nie porzuci, tak i Duch Św. raz zstąpiwszy na Kościół św., już go na wieki nie porzuci. Stąd to pochodzi ta niespożyta siła i żywotność Kościoła św., że choćby świat cały przeciw niemu się zmówił, a nawet «bramy piekielne – nie zwyciężą go.» Oto przepowiedział przez proroka o mieście Bożem, którem jest Kościół św.: «Bóg pośrodku niego, nie będzie poruszone: ratuje go Bóg.» Dusza ożywiając ciało rządzi niem, tak samo też i Duch Św., będąc życiem Kościoła, rządzi nim. Stąd dzieje się, że wszystko, czego potrzebujemy do zbawienia, znajdujemy niechybnie w Kościele Bożym. Potrzebujemy zaś a) prawdy Bożej, bo «prawda was wyswobodzi;» tę prawdę zaś głosi w Kościele Bożym nieomylnie za sprawą Ducha Św. Ojciec św., a zanim Biskupi i kapłani wiernie przy nim stojący. Potrzebujemy do zbawienia b) znać wolę Boża i pełnić ją; tę zaś wolę Bożą niewątpliwie poznajemy i spełniamy przez posłuszeństwo względem tych, których «Duch Św. postanowił Biskupami, aby rządzili Kościołem;» a głową wszystkich Biskupów jest znów Ojciec św. Potrzebujemy wreszcie do zbawienia c) łaski Bożej, a tę znów za sprawą Ducha Św. w Kościele św. otrzymujemy niechybnie przez Sakramenta św., które sprawują kapłani w powinnej zależności od Ojca św. i od Biskupów. Pełnienie zaś woli Bożej wymaga koniecznie współdziałania naszej dobrej woli z łaską Ducha Św. Współdziałanie zaś to w Kościele Bożym tak jest nam ułatwione, że sprawdza się na nas ono słowo Zbawiciela: «jarzmo moje wdzięczne jest, a brzemię moje lekkie.» Chciejże zrozumieć człowiecze, jak wielki to zaszczyt być członkiem Kościoła św., w którym jest, mieszka, wszystko ożywia i rządy sprawuje sam Bóg – Duch Św., którego założycielem i głową jest Bóg Syn, w którym Ojcem i Panem a zarazem «nagrodą naszą wielką bardzo» jest Bóg Ojciec niebieski! Zrozumiej też, jak wielka to jest łaska być katolikiem, czyli członkiem Kościoła Bożego, i jeżeli miła ci jest prawda, jeżeli dbasz o najświętszą i najsłodszą wolę Boża, jeżeli wreszcie wiesz, że łaska Boża jest do zbawienia potrzebna, to dla zbawienia duszy twojej, więcej niż o chleb powszedni, więcej niż o zdrowie i życie ciała, staraj się o to, żebyś zawsze i wszędzie aż do końca był we wszystkiem wierny i dobry synem tego św. Kościoła katolickiego.

(3) Duch Św. jest Ożywicielem dusz naszych, bo mieszkając w duszach naszych daje nam łaskę poświęcającą, która jest dla duszy tem, czem jest dusza dla ciała, tj. życiem. Kto ma łaskę poświęcającą, ten żyje, – kto jej nie ma, jest umarłym. Dlatego to mówimy, że są Sakramenta żywych, bo są przeznaczone dla będących w stanie łaski poświęcającej. Ktoby zaś bez stanu łaski przyjął który z tych Sakramentów, np. Bierzmowanie albo Sakrament ołtarza, popełniłby świętokradztwo. Mówimy też o Sakramentach umarłych, któremi są Chrzest św. i Pokuta, bo one umarłym na duszy dają albo przywracają życie nadprzyrodzone, czyli łaskę poświęcającą. Podobnież grzech śmiertelny nazywa się śmiertelnym, bo duszy odbiera życie, jak to czyni trucizna śmiertelna ciału. Wyznawszy też w «Wierzę w Boga», że P. Jezus przyjdzie sądzić żywych i umarłych, to znaczy żyjących przez łaskę poświęcającą i umarłych przez grzech śmiertelny , Sakramentem Pokuty nie zgładzony, bo co do ciała wiemy, że jak wszyscy raz umrzeć muszą, tak wszyscy też powstaną z martwych, by stanąć na sąd. Kto umiera w stanie łaski poświęcającej, ten otrzyma też żywot wieczny; kto umiera w stanie grzechu śmiertelnego, tego czeka śmierć wieczna w piekle. Daje nam zaś Duch Św. łaskę poświęcającą przez Chrzest Św., który jest z wody i z Ducha Św.; jeżeli ją kto stracił przez grzech śmiertelny, przywraca ją Duch Św. przez Sakrament Pokuty. Dalej utwierdza ją przez Sakrament Bierzmowania, w którym Duch Św. w szczególniejszy sposób nam się oddaje, prawie tak, jak P. Jezus daje się nam w Przen. Sakramencie. Pomnaża wreszcie i rozwija Duch Św. w nas łaskę poświęcającą przez inne św. Sakramenta, tudzież przez dobre uczynki, które za sprawą Jego pełnimy.

(4) Duch Św. Kościoła Bożego nigdy nie opuści, ale zawsze w nim będzie mieszkał, tak samo jak i P. Jezus, który obiecał: «Oto ja jestem z wami aż do skończenia świata.» Inaczej jest z duszą, która mając daną sobie wolną wolę, może i powinna współdziałać z Duchem Św., aby zachować w sobie i pomnożyć łaskę poświęcającą, ale może ją też utracić przez grzech śmiertelny, albo przynajmniej osłabić ją przez grzech powszedni i wszelkie lenistwo w służbie Bożej.

(5) Trzy główne rzeczy wymienia dzisiejsza Ewangelja św. z tych które Duch Św. w duszach sprawuje. 1) Miłość Boga, która objawia się przede wszystkiem w wiernem zachowywaniu przykazań Bożych, bo «jeśli mię kto miłuje, będzie chował mowę moję.» 2) Pokój Boży, polegający na zgodzie z Bogiem, na zgodzie z ludźmi i na pokoju sumienia i serca; pokój ten daje w tem już życiu szczęście takie, jakiego świat z wszystkiemi bogactwami, rozkoszami i zaszczytami nigdy dać nie potrafi. 3) Znajomość i zamiłowanie prawdy: «On was wszystkiego nauczy, i przypomni wam wszystko, cokolwiekbym wam powiedział.» Obszerniej wylicz Pismo św. gdzie indziej dary Ducha Świętego: «ducha mądrości i rozumu, ducha rady i mocy, ducha umiejętności i bogobojności i ducha bojaźni Pańskiej;» tudzież owoce Ducha Św.: «miłość, wesele, pokój, cierpliwość, dobrotliwość, dobroć i nieskwapliwość, cichość, wiarę, skromność, wstrzemięźliwość i czystość.»

«Źródło: ks. H. Jackowski SI, Ewangelje niedzielne i świąteczne z objaśnieniami»